Светот станува се повеќе меѓусебно поврзан и глобален. Дигитализацијата е од огромно значење во сегашната деловна клима. Дигитализацијата користи технологија за да ги насочи задачите и да ги подобри специфичните операции. Дигитализацијата поттикнува ефикасност, фокусираност кон клиентите, глобален дострел, донесување одлуки водени од податоци, иновации и заштеда на трошоци. Малите и средни претпријатија кои ја прифаќаат дигиталната трансформација можат подобро да се прилагодат на променливата динамика на пазарот и да стекнат конкурентска предност, позиционирајќи се за долгорочен успех во сè подигиталниот свет.
Свеста во минатото беше многу ниска за придобивките што може да се извлечат од дигитализацијата. Тоа полека се менува со растечкиот интерес за МСП да ја искористат секоја можна алатка за да добијат предност. Македонските мали и средни претпријатија се во одлична позиција да ги искористат придобивките што ги дава дигитализацијата. Дигиталната инфраструктура е веќе поставена, сигурен и брз интернет е достапен во Северна Македонија. Останува на малите и средните претпријатија да го искористат овој ресурс и да ги искористат сите можности што им ги овозможува.
Добар пример за тоа како дигитализацијата може да им помогне на МСП во Северна Македонија е е-трговијата. Електронската трговија е растечки сегмент во Северна Македонија и добар пример за тоа како прифаќањето на дигитализацијата може да им помогне на компаниите да растат и да ги зголемат приходите. Според годишната анализа направена од страна на Македонската асоцијација за е-трговија, гледаме огромен раст на приходите за е-трговците во Северна Македонија. Продажбата во 2021 година беше за 46% повисока отколку во 2020 година, а тој тренд продолжи и во 2022 година, каде што забележаа пораст од 22% во првиот семестар.
Придобивки од дигитализацијата
Дигитализацијата ги автоматизира повторувачките задачи, ги рационализира работните текови и ги оптимизира процесите. Ова води до зголемена ефикасност и продуктивност во организацијата бидејќи вработените не мора да губат време на задачи кои не додаваат вредност. Со намалување на мануелната работа, вработените можат да се фокусираат на повеќе стратешки активности и активности со додадена вредност, што на крајот ќе доведе до подобри резултати и позадоволни клиенти. Дополнително, вработените можат да чувствуваат поголемо задоволство од својата работа бидејќи не губат време во извршување на задачи од кои не гледаат никаква корист за себе или за нивната компанија.
Додека дигитализацијата може да бара голема почетна инвестиција на капитал и време на вработените, таа често води до долгорочни заштеди на трошоците. На пример, “cloud-based” услугите ја намалуваат потребата за физичка инфраструктура и трошоците за одржување. Освен тоа, дигиталното ги засенува традиционалните начини на извршување на задачите, дигиталниот маркетинг често е поисплатлив од традиционалните методи на рекламирање. Почетниот скок во дигитализацијата можеби на некого му изгледа како неисплатлива варијанта, но долгорочно може значително да го подобри работењето на секоја компанија, голема или мала.
Дигиталните технологии ги елиминираа географските бариери, овозможувајќи им на бизнисите да допрат до глобална публика. Платформите за е-трговија, онлајн пазарите и дигиталното рекламирање им овозможуваат на компаниите од сите големини да влезат на меѓународните пазари и да ја прошират својата база на клиенти надвор од традиционалните граници. Интернетот овозможува беспрекорна комуникација низ целиот свет. МСП можат да го искористат тоа за да ги понудат своите услуги на светот и да не бидат ограничени од границите или базата на потрошувачи на само една земја.
Предизвици со кои се соочуваат МСП
Дигиталната трансформација на малите и средните претпријатија бара квалификувана работна сила вешта во користење на дигитални алатки и технологии. Меѓутоа, во С. Македонија, може да има недостиг од квалификувани професионалци со експертиза во области специфични за индустријата. Премостувањето на овој јаз во вештини може да претставува предизвик за МСП. Ова може да се направи со доведување надворешни експерти и работа со образовни институции за создавање нови и ажурирање на постоечките наставни програми според постојано менување на пејзажот.
МСП во С. Македонија може да се спротивстават на дигитализацијата поради недостаток на свест, страв од технологија или претпочитање за традиционални деловни методи. Надминувањето на отпорот кон промените и охрабрувањето на малите и средните претпријатија да усвојат дигитални технологии може да биде сложен процес кој бара образование и поддршка. Ова може да се направи преку фокусирање на позитивниот аспект што го носи дигитализацијата и промовирање на успешните приказни кои ги прифатија новите технологии.
Друг предизвик е што македонските мали и средни претпријатија не можат да им пристапат на некои меѓународно достапни услуги. На пример Paypal и платежните процесори како Stripe и другите популарни и широко распространети услуги не нудат пристап до нивните услуги во Северна Македонија. Ова претставува бариера за глобалниот екосистем што треба да се надмине преку усвојување други слични услуги или преку развивање домашни услуги.
Како заклучок, малите и средните претпријатија можат многу да бенефитираат од дигитализацијата. Сепак, сè уште остануваат предизвици кои треба да се надминат како недостаток на експертиза, недостаток на свест, недостаток на достапни услуги или каква било комбинација од нив. Ова не значи дека дигитализацијата е невозможна или тешко остварлива. Сите предизвици може да се надминат преку ангажирање надворешни експерти кои ќе помогнат во интегрирањето на новите решенија и преку едукација. Гледаме како дигитализацијата може да има големо позитивно влијание, во моментов тоа е најочигледно во е-трговијата во С. Македонија со голем раст на продажбата од година во година.
Автор: Огнен Јанкуловски
